XVI
Ez nion buelta gehiagorik
emanen, erabakita zegoen: egun horretan bertan berarekin lo egiteko eskatuko
nion Karlosi. Ez zegoen hotz hura jasaterik. Aitzineko gauean eskatzekotan egon
nintzen, baina Kubako eztabaida ergelagatik ez nion proposatu azkenean.
Kubakoak koadrilan izan genuen bertze eztabaida pito bat gogoratu zidan. Batek
zioen neskok arraroagoak ginela, konplikatuagoak, nolabait. Eta hortxe saltatu
ziren txinpartak. Arraroagoak? Konplikatuagoak? Zer edo nor baino gehiago? Zein
zen konparaziorako eredua edo erreferentzia? Gizonak, doike. Eta hori ez zegoen
onartzerik. Ea neskez (edo gizonez) solas egiterakoan jeneralizatzen ahal den
eztabaidagaia izan zitekeen, baina neskok gizonak baino ez-dakit-zer gehiago
edo ez-dakit-zenbat gutxiago garela ez zegoen onartzerik. Ez parametro haietan
bederen. Gizona, orokorrean, ez da gizakien arteko konparaziorako batere
erreferentzia egokia. Edozein konparazio egin nahi duzula ere, gizona eredu
edota abiapuntu bezala hartzeak ezin du fundamentuzko emaitza edo
ondorio batera eraman. Periodikoak irakurtzea eta telebistako albistegiak
ikustea baino ez da egin behar horretaz jabetzeko. Gaur egun gizonek
gobernatzen dute mundua, eta begira nola gabiltzan. Edozein modutan, han egon
ginen, bi, hiru, lau orduz, emakumeen eta gizonen izaera goiti eta beheiti.
Lever du Soleilen eman genuen gau hark aitzina egin ahala, Karlosi
berarekin lo egiteko eskatu ez izanaz damutu nintzen. Hotza lo-zakuaren eta
arroparen zirrikitu guztietatik sartzen zen eta kasik erran daiteke ez nuela
hamar minutuko tarteak baino gehiago lorik egin jarraian. Zinez gau txarra izan
zen, txarrena beharbada.
-Haibol -xuxurlatu nion
iratzarria zegoela iruditu zitzaidan batean-, Haibol…
Ez zidan arraposturik eman.
Burua goititu nuen apur bat eta iratzarria zegoen bakarra Jon zela iruditu
zitzaidan. Lo-zakuaren barnean kuzkurtu eta Karlosengandik ahalik eta hurbilen
etzan nintzen, bere gorputzaren berotasunaren xerka. Ez nintzen berriz saiatu.
Burua lo-zakuaren barruan sartu eta hotz madarikatu hartan pentsatu gabe lo
hartzen ahalegindu nintzen.
***
Hurrengo eguneko lehenbiziko
luzeak Karmelok egin zituen. Nahikoa teknikoak ziren baina aipatzeko arazorik
gabe gainditu zituen. Emeki-emeki, Pic de Mallacaneko ertz nagusia agertu zen
gure begien aurrean eta bidean segitzeko kemena eman zigun horrek. Prefosta,
espero genuena baino gehiago ari ginen sufritzen, anitz gehiago. Gehiegi. Hori
bai, gero eta hurbilago geunden kaskotik, eta besoa luzaturik uki genezakeela
zirudien.
Pauvre Alizia izeneko zokoan elkartu ginen lau soka-kideok eta hantxe
bertan kanpatuko genuela erabaki genuen. Haizeak eta elurrak ez ziguten
atsedenik ematen eta bazirudien ez zuela aldatzeko asmorik. Karlosek erdi
izoztuak zituen eskuetako atzamarrak berriro, eta nik oinetakoak. Baldintza
horietan arras mugatuak geunden. Hortaz, eta goizik izan arren, bertan
kanpatzea erabaki genuen; izan ere, ez genekien kanpamentua muntatzeko leku
aproposagorik topatuko genukeen aitzinago, eta hori izan zen hartu genuen
erabakiaren argudio nagusia.
-Ez duzu hotzik gauetan?
-galdetu nion Karlosi nahi nuen tokira zeharka ailegatzeko asmoz.
-Aitzineko bi gauetan
hortxe-hortxe ibili naun.
-Nik kristoren hotza pasatu
dut. Atzokoan, adibidez, gau guztia eman nuen bueltaka, ezin lorik egin. Hagitz
gau txarra pasatu dut.
-Ez zekinat, agian zaharregi
zegonan lo-zakua. Gainera, erran niolarik amari hiri utzi behar ninala,
lo-zakua garbitzen tematu zunan. Material hauek arras delikatuak ditun eta ez
dun sobera garbitzea komeni.
Bazirudien Karlosek ez zuela
ulertzen nora ailegatu nahi nuen. Lo-zakua, zaharra? Bai to, ederki zegoen
lo-zakua. Pentsakor gelditu nintzen une batez. Gero, indarrak hartuz bezala,
hasperen egin nuen, baita erran beharrekoa erran ere:
-Eta hirekin sartzen banaiz
lo egitera?
Horrela atera zitzaidan,
proposizio indezente baten moduan. Gainera, zertaz erran nion hiketan? Berak
bai, berak Aita Santuari berari eginen lioke hiketan, baina nik beti zuketan
egiten nion. Beharbada konfiantza edo konplizitate bila nenbilen.
Kontraerasoan, galdera bat egin nion nire buruari: txikitatik ezagutzen nuen
Karlos, arras lagun ona nuen, ederki portatzen zen nirekin, are gehiago
Aitorrena gertatu eta gero, eta berarekin lo-zaku berean lo egiteko eskatua
nion konfiantza osoz; beraz, zergatik egiten nion beti zuketan? Gure
arteko erregistro naturalak hika behar zuen izan, argi eta garbi. Bueno pentsatu
nuen, gure Euskal Herri maitearen azalpenik gabeko bertze ohitura zentzugabe
bat.
-Lo-zaku berean biok?
-galdetu zidan Karlosek apur bat harrituta irribarre bihurri batekin.
-Bai -erantzun nion normaltasuna
irudikatu nahian, lagun batek bertze bati elkarrekin lo egiteko eskatzea
munduko gauzarik ohikoena bailitzan.
-Ados, ongi -erran zuen
Karlosek buruarekin baiezko mugimenduak eginez ideia barneratzen zuen
bizkitartean.
Isilune txiki bat egin zuen,
egoera aztertuz. Ondoren hau erran zuen:
-Lo-zaku berrian sar
gaitezken eta zaharra gainetik paratu, velcroekin lotuz.
-Hik erran nola.
Lehenbizikoan ez zuen
funtzionatu. Lo-zakua sobera estua zen biok batera sartzeko eta bata bertzearen
gainean egon behar genuen kasik. Bueno, kasik ez, bata bertzearen gainean
literalki. Konfiantza bazen, baina hori zerbait gehiago zen, eta ezkongai
batzuen lehenbiziko gaueko postura estu hartan ezeroso sentitzen ginen biok.
Nola egin zitekeen hausnartu ondoren, gauza arraro bat erdietsi zuen Karlosek.
Lo-zaku baten kremailera bertzearenean sartu eta zaharraren hanketako partea
velcroekin lotu berriari. Horrela ere estu-estu sartzen ginen, baina bata
bertzearen gainean egon gabe. Hankak lo-zaku berean genituen, sobran gelditzen
zenarekin gainetik estalita, eta gerritik goiti, leku gehiagorekin, bakoitzak
kapela bat geneukan.
-Biba hi, Haibol! Artista
ederra haiz! -erran nion oinak epelduz zihoazkidala nabaritzen hasi nintzenean.
Ez
dut erranen bero nuenik, baina aitzineko eguneko hotzarekin alderatuta, goxo
nengoen. Oraingoan bai, oraingoan Karibeko hondartza epel batean sarturik
nituen oinak, Kuban, adibidez, ekialdeko hondartzetako batean.
Aitor itzulitakoan, lehenago
edo geroago itzuliko baitzen, Kubara joanen ginateke, Fidel, Che, Camilo eta
horien guztien irla errebeldera. Beharbada Viñaleseko kare harrizko mogoteetan
eskalatuko genuke zer edo zer, edo espeleologia egin, baina bidaiaren helburu
nagusia lasai ibiltzea izanen litzateke, Aitorren presentzia hutsaz disfrutatzea,
berak nireaz disfrutatzea eta, eskutik elkar harturik, Kubako kontradikzioez
patxadaz gozatzea. Santiago hiri heroikoan Moncada kuartela bisitatuko genuke,
iraultzaren hasieren hasierarekin amets egiteko. Gero, bizikletaz, edo trenez,
edo autobusez, Habanaraino joanen ginateke poliki-poliki, munduko iraultzaileon
pelegrinazio gunea den Santa Clara hiritik igaroz.
Habana zaharretik pasaietan
ikusi nuen nire burua, Aitorren gerritik hartuta. Malekoia aldez alde
zeharkatuko genuke Ameriketako Etxeraino itsasoko olatuen joan-etorriarekin
gozatuz, Iraultzaren plazan hara-hona ibiliko ginateke Martí apostoluaren
oinetan, eta erortzear dauden etxe kolonialen artean galduko ginateke karrikaz
karrika, inongo presarik gabe.
Museoak, eraikinak
eta monumentuak bisitatuko genituzke agian, baina gozamena Aitor eta biok
elkarrekin emandako pausu bakoitzarekin etorriko litzateke. Ron merke eta ona
erosteko proposamenei ezetz erranen genieke, baita benetako Habanoak erosteari
ere. Euskaraz solasean hurbilduko zitzaigun horretaz deskonfiatuko genuke, eta
mojito bat edo bertze edanen genuke abeslariak amari kantanteak nongoak diren
galdetzen dion bizkitartean. Apur bat animatuz gero, dantzara aterako ginateke
eta, bazter batetik begira egonen litzatekeen beltzaran gihartsu eta izerditua
niregana dantza eske etorri eta gero, tomatea bezain gorri jarriko nintzateke.
Goizetik gauera elkarrez
disfrutatu ondoren, ostatatuak egonen ginatekeen Teresaren, edo
Mirtaren, edo Marinaren, edo Elenaren etxera
itzuliko ginateke. Eta Karlosi arrazoia emateko bertze aukerarik ez nuke
izanen, amodioa eginen nuke Kuban, goxo, gogoz, gosez…
Kuba aitzakiatzat harturik,
bideaz gozatuko genuke, laguntasunaz, konpainiaz, ez Xorroxingo ur-jauzira
Elizondoko turismo bulegotik etortzen diren turismo-kontsumitzaile orojaleak
bezala, ur-jauzirako bidea galdetu eta gero ea ur-jauziak merezi duen
galdetzen duten horiek, ea hogei minutuko bidea egin ondoren, ur-jauzi porkeri
bat izan behar duen. Gorostapolotik Xorroxinerako bidea bide ederra da,
bere antzinako galtzadarekin, errekattoak, belaiak, animaliak, arbolak, basoa…
Zer gehiago nahi dute? Ur-jauzia kenduta ere, paseo aski ederra da gauzez
gozatzen dakien batentzat. Pikutara turismo-irensle gupidagabeak! Biba Gorostapolo,
Xorroxin eta bere hogei minutuko bidea! Biba ametsak eta biba Kuba libre!
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina